Na de gruwelijke gebeurtenissen in Parijs, buitelen de deskundigen in de media over elkaar heen om te beweren dat religie gewelddadig dan wel vredelievend is. Een actueel overzicht daarvan biedt de hoofdredactie van Trouw haar lezers in de krant van 24 januari 2015.
Eén religieus ideaal
Het is een zinloze discussie. Religie is in zichzelf gewelddadig noch vredelievend. Religie is een godsdienst, een geloofsleer, een systeem. Wanneer men de heilige geschriften met liefde leest, vindt men liefde. Leest men met gevoelens van haat, dan vindt men haat. Het zijn mensen die de godsdienst belijden en die voor geweld, vrede of iets daar tussenin kiezen. Religie betekent zich opnieuw verbinden. En dat is precies wat religie vermag. Religie, en laten we het gemakshalve bij de drie monotheïstische godsdiensten houden: het jodendom, het christendom en de islam, is een middel, een instrument, een weg naar één religieus ideaal te weten, het Godsideaal. Het ideaal is één, de weg ernaar toe is divers en wordt bepaald door cultuur, traditie, afkomst en opvoeding.
Identificatie
De reden waarom religie gewelddadige uitingsvormen kent, is identificatie. Identificaties hebben te maken met onze oordelen, onze overtuigingen en onze concepten over wie wij denken te zijn en kennen alle hun specifieke uitwassen. Enkele voorbeelden die dat verduidelijken:
Discriminatie duidt op een identificatie met onze huidskleur. Het is de bron van de verhitte discussies rondom Zwarte Piet. Vormen van misbruik, onderdrukking en rolpatronen duiden op een identificatie met onze sekse. En, fanatisme, vervolging en geweld zijn het gevolg van identificatie met religie.
Van stervenden leerde ik dat naarmate wij in staat zijn, los te komen van onze identificaties en ons meer en meer te verbinden met wie we ten diepste zijn, identificatie met ons fysieke lichaam vermindert. Niet alleen de gerichtheid op ziekte en de angst voor ouderdom en eindigheid nemen af, maar ook gaan wij anders tegen ziekte aankijken. Ziekte en sterven worden, evenals andere gebeurtenissen in het leven, ervaringen van de ziel in plaats van dat wij ze als een onherroepelijke tragedie beschouwen.
Voorbij de vorm
Iedere vorm van identificatie beperkt en begrenst ons in het zicht op wie wij werkelijk zijn en toont, wat ons in de weg staat om voorbij de vorm te kijken en een spiritueel bewustzijn te ontwikkelen gericht op dienst in de naam van God. Goddienst in plaats van Godsdienst.
