Het is de uitspraak die Annemiek Schrijver deed naar aanleiding van het AnkhHermes Symposium In het licht van sterven op zondag 15 september. De prachtige locatie leerhotel Het Klooster in Amersfoort ontving maar liefst 300 fijne, lieve, mooie mensen. En met drie wel heel bijzondere sprekers, de fenomenale muzikale en vocale bijdragen van Trio del Alba, de aanwezigheid van belanghartige organisaties, de ongeziene wereld én de grandioze ondersteuning van AnkhHermes voelde ik me gedragen.
Hoewel het een beetje als mijn feestje voelde, was het natuurlijk veel méér dan dat. Graag zet ik de sprekers van die dag nog eens in het licht.
Ademloos hang ik aan zijn lippen
Peter Fenwick was met zijn vrouw Elizabeth overgekomen uit de UK. Peter is een vooraanstaand neuropsychiater die lange tijd bijnadood-ervaringen bestudeerde totdat hij ontdekte dat specifieke bewustzijnservaringen bij stervenden overeenkomstige aspecten vertoonden. Vooral de ervaring binnen te treden in een atmosfeer van licht en liefde, de moeite terug te keren na het opvangen van een glimp van een andere realiteit en de afwezigheid van elk gevoel van angst en pijn. Peter schreef honderden artikelen en met zijn vrouw schreef hij The Art of Dying. Op Twitter las ik: ‘I love Peter Fenwick’, ‘Ademloos hang ik aan zijn lippen’ en ‘indrukwekkend mooie spreker’.
Wijze woorden over de dood
De volgende spreker was Pim van Lommel, die bij velen nauwelijks introductie behoeft. Pim was als cardioloog verbonden aan het Rijnstate Ziekenhuis in Arnhem en deed 20 jaar lang onderzoek naar bijna-dood-ervaringen. In 2001 publiceerde hij voor het eerst over zijn baanbrekende onderzoek en in 2007 verscheen Eindeloos Bewustzijn, een wetenschappelijke visie op de bijna-dood-ervaring. Pim schreef het voorwoord voor In het licht van sterven en sprak zondag over de betekenis van zowel bijna-dood-ervaringen als levenseinde-ervaringen. Ik las op Twitter over zijn presentatie: ‘Wijze woorden over de dood’. Goed om er op deze plek nog maar eens een tweetal aan te halen: ‘Van oordeel naar inzicht’ en ‘Allemaal verbonden’.
Kwetsbaar en krachtig
De laatste spreker was Lyda ten Hove Westenbrink. Lyda is verbonden aan het Johannes Hospitium De Ronde Venen en sprak over de zorg en het werk van vrijwilligers en medewerkers in het hospice. Het werk dat mij zo na aan het hart ligt en waar het uiteindelijk om gaat. Lyda liet ons kennismaken met de hele gewone en tegelijkertijd zo bijzondere vrijwilligers. Mij en velen met mij heeft zij met haar verhaal geraakt. Persoonlijk, kwetsbaar en daarmee zo krachtig. De sobere beelden uit haar presentatie met zoveel zeggingskracht, de prachtige film van het Johannes Hospitium én vooral de laatste zin die zij uitsprak: ‘dan was het misschien niet stil gebleven’, over de dood van haar eigen vader. Het maakte indruk. Op Twitter las ik: ‘Wat krijg je veel bewondering voor medewerkers en vrijwilligers in een hospice’.
En dan was daar ook Annemiek schrijver met haar ‘naturelle scherpzinnigheid’, zoals een twitterende bezoeker het treffend verwoordde én Trio del Alba. Zelf was ik ongelooflijk, en tot tranen toe, geroerd door Mirre Valkenburg (zang), Mirek Walton (gitaar) en Boris Franz (cello). Ik heb het voorrecht hen van tijd tot tijd te treffen als ik op een herdenking spreek. De aanwezigheid van Trio del Alba maken deze bijeenkomsten nog specialer dan ze al zijn. Zo ook deze zondagmiddag.
Verder waren met informatie tafels aanwezig: Hospice De Vier Vogels, Johannes Hospitium, Elisabeth Kübler Ross Stichting, Merkawah, Stichting STEM en Stichting Bezinning Orgaandonatie. Alle mochten zich verheugen in vele bezoekers en belangstellenden.
De bijzondere sfeer, een gevoel van levendigheid en gedragen te worden: dat alles maakte het een waar feestje! Dank aan allen.
