Orgaandonatie: dat doe je toch!?

 

‘Dat dóe je toch!’, zeiden velen in mijn directe omgeving met een spoor van wrevel als de overheidscampagne voor werving van donoren ter sprake kwam. ‘Ik hecht aan goed sterven’ en ‘ik wil het leven leven totdat het klaar is’, hoorde ik mijzelf jaren geleden al zeggen. Tot die tijd had ik me niet verdiept in het onderwerp orgaandonatie, maar een latent intuïtief weten leek in mij wakker te worden. Ik hecht dus aan goed sterven. Maar wat is dat? En waarom zou ik het leven willen leven totdat het klaar is? En wanneer is dat?

in-het-licht-van-sterven Sterven: hier gebeurt iets groots

Vele jaren later ben ik als ervaren hospicewerker sterven gaan zien als een kostbaar en wezenlijk proces van ieder mens. Een proces ook dat autonoom is, waaraan we ons eigenlijk alleen maar kunnen overgeven. Sterven gebeurt aan ons. Iedereen die ooit bij een sterven aanwezig was, zal beseffen: hier gebeurt iets groots.

Ingrijpend en tegennatuurlijk

De rode draad die in mijn boek Een andere kijk op orgaandonatie te ontdekken valt is dat orgaandonatie niet samen gaat met de zorg voor de stervenden. Orgaandonatie is voor het stervensproces ingrijpend, verstorend, belastend, tegennatuurlijk, verwarrend en grensoverschrijdend. De mate waarin orgaandonatie nadelige gevolgen heeft, zal afhangen van het bewustzijn van de persoon die het betreft. Raken we erdoor verward of zijn wij in staat te observeren als een toeschouwer en ons niet te identificeren met wat er gebeurt? Hoe het ook zij, door het hersendoodcriterium wordt de stervensfase van de donor opgerekt en is er geen sprake meer van een natuurlijk doodsmoment.

Vrije keuze

Wie twijfelt over donorschap zou zich heel goed moeten laten informeren. Een andere kijk op orgaandonatie kan daarbij helpend zijn. Het biedt een instrument om te reflecteren op het levenseinde en orgaandonatie om tot een keuze te komen die vrij is van maatschappelijke druk en of druk vanuit de persoonlijke omgeving.

Ineke Visser (Koedam) werkte in hospices als vrijwilliger, coördinator, trainer en onderzoeker voor Peter Fenwick (UK) naar end-of-life-experiences. Zij is initiatiefnemer en voorzitter van het Landelijk Expertisecentrum Sterven en auteur van diverse boeken waar onder ‘In het licht van sterven, ervaringen op de grens van leven en dood’. Het is haar missie om bij te dragen aan verruiming van ons collectieve bewustzijn over sterven.