Hij was een door de Tweede Wereld Oorlog getraumatiseerd mens die de laatste fase van zijn leven doorbracht in een hospice. Geplaagd door angstdromen en met een psychiatrisch verleden ervoer hij een uitzichtloos innerlijk lijden.
De weg naar het hart
Iedere week bezoek ik hem en iedere week lijkt hij meer en meer vrede te hebben met zijn einde. Hij had de grootse opdracht in het leven vervuld; hij had de weg gevonden naar zijn hart. Zo zei hij dat. En dat was dan ook de reden waarom juist ik daar iedere week zat. Na een levenslange zoektocht kwam hij aan het eind van zijn leven met het Universeel Soefisme in aanraking. De teksten die hij begon te lezen, resoneerden in zijn hart en hij wilde niets liever dan iemand, bekend met het soefisme, aan zijn bed.
Hij heeft de mooiste, ruimste en lichtste kamer in het hospice en het eerste wat mij opvalt, is zijn kunstzinnige achtergrond en zijn gevoel voor harmonie en schoonheid. Wekelijks zitten we aan zijn kleine tafeltje waar hij brieven schrijft om afscheid te nemen van allen die hem lief zijn. Ook schrijft hij een ode aan alle lieve mensen, werkzaam in het hospice die hem met grote toewijding verzorgen.
Centrum van licht, kleur en beweging
Hij vertelt me over zijn droom. De droom waarin hij de hemel bezocht. Een mond harmonica bespelend, veranderen de klanken van aardse tonen in hemelse muziek en God doet hem opstijgen naar de hemel. Hij zegt dat de beweging van klank en kleur, God is en dat hij niet zelf speelt maar dat het God is die speelt. Met vochtige ogen beleeft hij opnieuw dit centrum van licht, kleur en beweging waarvan hij het middelpunt is. In de wetenschap dat hij in de hemel is geweest, wordt hij teruggetrokken naar de aarde.
Hij geniet nog van ieder ogenblik dat hij buiten zit in de tuin van het hospice, zijn sigaretje rookt en zijn getroebleerde ziel laat verwarmen door de zon. In iedere plant, in ieder mens ziet hij de weerschijn van God.
Hitler
Vragen heeft hij nog wel. Wat als hij Hitler zou tegenkomen in de hemel? Daar zou hij toch wel moeite mee hebben. Ik vraag hem of hij denkt dat Hitler de weg naar het hart, het Godsideaal, gevonden heeft. Hij denkt van niet. Heeft niet iedereen zijn eigen weg, in het bewustzijn van de liefde, te gaan? zo vraag ik me hardop af. Zoals hij de weg naar het hart gevonden heeft, zijn anderen wellicht ver verwijderd geraakt van het hart. Wat weten wij ervan? Het is per slot een innerlijk weg. De vraag, en zijn zorgen hierom, lossen op.
Geestelijke vrijheid
En hoe kijkt het soefisme naar euthanasie, zo vraagt hij zich af? Het Universeel Soefisme is geen godsdienst en kent geen dogma’s. Het is een spirituele levenshouding, een stroming van geestelijke vrijheid, gericht op liefde, harmonie en schoonheid. Antwoorden komen niet van buiten. Het is de innerlijke weg die je bij het antwoord brengt op de vraag: klopt dit voor mij? De wijsheid is in ieders hart en dat is wat ik eigenlijk doe aan het bed van de stervende. De ander naar binnen brengen waar de eigen wijsheid en waarheid verscholen liggen.
Vragen zijn van de aarde
Een week later is hij moe en zegt me dat er geen vragen meer zijn. ‘Vragen zijn van de aarde’, voegt hij toe, ‘en ik heb geen vragen meer. Mijn eigen hart heeft mij toegang gegeven tot alle wijsheid en liefde die ik nodig had om de weg in het laatste stuk van mijn leven te vinden’.
Na een bewogen leven is hij klaar. Bijna euforisch en paradoxaal als het mag lijken in diepe vrede, neemt hij afscheid van het geleefde leven.
Ik voel me bevoorrecht dat ik een klein stukje op zijn weg mocht meewandelen.
Treur niet over de dood van uw geliefde.
Roep de reiziger niet terug,
die op reis is naar zijn bestemming,
want u weet niet, wat hij zoekt.
U bent van de aarde, maar hij is nu van de Hemel.
(Hazrat Inayat Khan)
